Με τον κοσμήτορα της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης Ευστάθιο Δημητριάδη συναντήθηκε την Πέμπτη, 5 Οκτωβρίου 2017, ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, προκειμένου να δρομολογηθεί η εορταστική εκδήλωση για τα πρώτα δέκα χρόνια της λειτουργίας του Τμήματος Νοσηλευτικής. Στη συνέχεια ακολούθησε σύσκεψη του αντιδημάρχου Προγραμματισμού και Ανάπτυξης Γιάννη Τοπαλούδη και του κ. Δημητριάδη κατά την οποία συζητήθηκαν θέματα οργανωτικού και προπαρασκευαστικού χαρακτήρα. Και οι δυο πλευρές συμφωνούν ότι θα συμβάλλουν στην καλύτερη δυνατή οργάνωση της πρώτης επετείου, ώστε να αναδειχθεί η σημαντική συμβολή του Τμήματος Νοσηλευτικής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή του Διδυμοτείχου. Στη σύσκεψη συμμετείχαν και τα μέλη του προσωρινού Συλλόγου  Τμήματος Νοσηλευτικής , Ειρήνη Φωτεινιά και Αναστασία Μπότσιου.

Η ίδρυση και λειτουργία του Τμήματος Νοσηλευτικής είναι μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις των τελευταίων ετών κι αυτό το κεκτημένο θα πρέπει να διατηρηθεί, να εδραιωθεί και να ενισχυθεί.

Η επετειακή εκδήλωση θα αποτελέσει επίσης μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναδειχθεί το επιτελούμενο ακαδημαϊκό έργο, ώστε οι νέες νοσηλεύτριες και οι νέοι νοσηλευτές να αποκτούν τα απαραίτητα για την επαγγελματική αποκατάσταση και εξέλιξη τους επιστημονικά εφόδια.

Ένα μεγάλο γεγονός για το δήμο Διδυμοτείχου και για το τμήμα Νοσηλευτικής της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.

Όμορφες εικόνες στο δημοτικό αμφιθέατρο, που είναι στη διάθεση των αυριανών νοσηλευτριών / -ών του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, στο ξεκίνημα μιας νέας χρονιάς. Μια ακόμη χρονιά που τους φέρνει πιο κοντά στην επίτευξη ενός στόχου: να αποκτήσουν τα καλύτερα ακαδημαϊκά εφόδια για να διεκδικήσουν την επαγγελματική αποκατάσταση τους και την κοινωνική τους ένταξη με τους καλύτερος δυνατούς όρους. Να έχουν μια γόνιμη και δημιουργική χρονιά! 

Δέκα χρόνια (2007  - 2017) λειτουργίας και προσφοράς συμπληρώνει φέτος το Τμήμα Νοσηλευτικής ΤΕΙ Ανατολικής  Μακεδονίας – Θράκης και αυτό είναι μια αδιαμφισβήτητη επιστημονική, κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Είναι βέβαιο ότι χωρίς την παρουσία πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Είναι ακόμα πιο σίγουρο ότι οι εκατοντάδες σπουδάστριες - σπουδαστές στο συγκεκριμένο τμήμα είναι ένα είδος που μετά βίας χαρτογραφείται – άλλαξαν πολύ περισσότερα στο Διδυμότειχο. Δίνουν μια ανάσα , μια προοπτική ανάπτυξης και αισιοδοξίας. Διατηρήθηκε και διαφοροποιήθηκε ο νεανικός πληθυσμός της καστροπολιτείας μας. Είναι ένα κεκτημένο για το Διδυμότειχο. Από τις πλέον θετικές εξελίξεις στην πρόσφατη ιστορία του. 

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ

Συμβολή στην ιστορία και τοπογραφία της πόλεως του Διδυμοτείχου

Του Δρ πολιτικού μηχανικού – αρχαιολόγου Αθανασίου Γουρίδη

Στο βορειοανατολικό άκρο του μεγάλου μουσουλμανικού νεκροταφείου, εκεί όπου σήμερα βρίσκονται οι σχολικές εγκαταστάσεις ορθώνεται το ταφικό μνημείο που είναι γνωστό στους ντόπιους ως Πυροστιά, ή Τρίποδας, εξαιτίας  του σχήματός του και της οπτικής εντύπωσης που προξενούσε.  

Το κτίσμα είναι ένα τυπικό ταφικό μνημείο (τουρμπέ) το οποίο αποτελείται από δύο μέρη: ένα βάθρο με ημιυπόγειο καμαροσκέπαστρο θάλαμο στο οποίο στηρίζεται η ανωδομή. Η τελευταία απαρτίζεται από τέσσερις κτιστούς πεσσούς που συνδέονται με μικτά, εσωτερικά πλινθόκτιστα και εξωτερικά λίθινα τόξα, ως βάση ενός σχεδόν ημισφαιρικού θόλου ο οποίος σήμερα έχει καταπέσει. Χοντροί ξύλινοι συνδετήρες συγκρατούσαν αρχικά το θόλο συνδέοντας τους πεσσούς.

Κατά τις εργασίες που είχαν διεξαχθεί το 1989 βρέθηκε μέσα στον θάλαμο σκελετός άνδρα χωρισμένος στα δύο. Πιθανότατα επρόκειτο για τον ίδιο τον πάτρωνα του μαυσωλείου που θα ήταν θαμμένος με απλό τρόπο στην κρύπτη, κάτω από το φως του ήλιου, όπως το επέβαλλε η θρησκεία του, ενώ η σαρκοφάγος που βλέπουμε και στον πίνακα του Desarnodεπάνω στο βάθρο θα ήταν κενή.

Το Μαυσωλείο μπορεί να ταυτιστεί  με τη βοήθεια του Salname(Επετηρίδας της διοίκησης της Αυτοκρατορίας) της Ανδριανούπολης του 1892/1893 που τοποθετεί  το κτίσμα στην άκρη του μεγάλου τούρκικου νεκροταφείου και το αποδίδει στον Ορούτς Πασά.  Ο Ορούτς, γιος του Καρά-Τιμουρτάς πασά και γόνος μίας από τις πιο φημισμένες οικογένειες της Αυτοκρατορίας, φημισμένος στρατηγός  και μπεηλέρμπεης της Ανατολίας ο ίδιος, ήταν επίσης μεγάλος πάτρωνας των οικοδομικών έργων. Μετά τις οθωμανικές κατακτήσεις έμεινε στο Διδυμότειχο όπου είχε μεγάλη έγγεια περιουσία, ιδιαίτερα στα χωριά Τσοπανλή (Ποιμενικό), όπου υπήρχε και ιμαρέτ με το όνομά του και στο Μπρανκί (Πραγγί). Μέσα στην ίδια την πόλη του Διδυμοτείχου ο Ορούτς είχε αξιοσημείωτη οικοδομική δραστηριότητα.

Ο μελετητής του μαυσωλείου εντυπωσιάζεται από την ομοιότητα στον τρόπο δόμησης με το Μεγάλο Τέμενος, ακόμη και στις διαστάσεις των λαξευμένων λίθων, αλλά και από την εξαιρετική κομψότητα του μνημείου και κυρίως από τη μαθηματική του αυστηρότητα: Το κτίσμα μέχρι το ύψος της έναρξης των τόξων αποτελεί έναν τέλειο κύβο με διαστάσεις ακριβώς 20*20*20 βυζαντινούς πόδες. Οι διαστάσεις  πάλι των δομικών στοιχείων, αλλά και των επιμέρους μερών της κατασκευής αποτελούν παράγωγα του βυζαντινού πόδα. Έτσι οι διαστάσεις των λίθων είναι ίσες ή συνδεόμενες με γεωμετρικές σχέσεις (εφαρμογή πυθαγόρειου θεωρήματος, 1 + 21/2 κ.λ.π.) με τον πόδα των 28,6 εκατοστών. Το ίδιο συμβαίνει και με τις πλίνθους οι οποίες έχουν μήκος ακριβώς 28,6 εκατοστά.

Η εφαρμογή της βυζαντινής μετρολογίας σε ένα τέτοιο κτίσμα δεν πρέπει να ξαφνιάζει. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία των τεχνιτών, αλλά σε ένα βαθμό και των αρχιτεκτόνων που χρησιμοποιούνταν στα έργα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ακόμη και μετά την Άλωση ήταν Χριστιανοί και κυρίως Έλληνες και Αρμένιοι.

Σε ότι αφορά τη χρονολόγηση του κτίσματος θεωρώ ότι μπορούμε να το τοποθετήσουμε, όχι γύρω στα 1426, έτος θανάτου του Ορούτς, αλλά αρκετά νωρίτερα, στις αρχές του 15^ου αιώνα. Σε μία τόσο πρώιμη απόδοση  οδηγούν κυρίως οι αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές συγγένειες του μνημείου.

Βεβαίως τα ερωτήματα που τίθενται ξεπερνούν τα όρια της παρούσας έκδοσης. Αρκεί μόνο να αναλογιστούμε επάνω στις πιθανές ερμηνείες της λεζάντας στον πίνακα του μνημείου που μας αφήνει ο Desarnodτο 1829: “ο τάφος του Έλληνα πρίγκιπα” για να ανοίξουμε και νέες οδούς αναζήτησης.

Κέρδισε με 1 – 0 το Νέστο Χρυσούπολης στην πρεμιέρα της Γ Εθνικής στο πρώτο παιχνίδι στην έδρα της. 

“ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ –Συμβολή στην ιστορία και την τοπογραφία της πόλεως του Διδυμοτείχου”

Του Δρ πολιτικού μηχανικού – αρχαιολόγου Αθανασίου Γουρίδη

Άγιος Βλάσιος και η ιστορία της βασιλοπούλας

Το παρεκκλήσι του Αη Βλάση βρίσκεται σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων δυτικά του Διδυμοτείχου, ανάμεσα στη Βούβα και τη Ζωοδόχο Πηγή. Πρόκειται για ένα κατάφυτο και ειδυλλιακό μέρος με δύο πηγές. Ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού που αποκαλύφθηκαν το 1970 κατά την ανέγερση του νεότερου παρεκκλησίου είχαν κεντρίσει την περιέργεια ερευνητών. Στις αρχές  της δεκαετίας του  ’90  διεξήχθη ανασκαφή η οποία αποκάλυψε ενδιαφέροντα εκκλησιαστικά κτίρια. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε την πρώτη σχετική δημοσίευση.

Με το αγίασμα συνδέεται παλαιά και λίαν ενδιαφέρουσα  παράδοση, σχετική με την άλωση της πόλης από τους Τούρκους. Η παράδοση έχει ως εξής:

Κατά την πολιορκία του Διδυμοτείχου από τους Τούρκους ο βασιλιάς βγήκε από την πόλη για να κυνηγήσει τους επιδρομείς και βρέθηκε σε δροσερό μέρος  κοντά στη μονή της Ζωοδόχου Πηγής, όπου σταμάτησε με την ακολουθία του για να ξεκουραστεί. Οι Τούρκοι το έμαθαν και το εκμεταλλεύτηκαν για να καταλάβουν το απόρθητο κάστρο. Έντυσαν ελληνομαθή (ή και εξωμότη) νεαρό Τούρκο ως μοναχό ο οποίος κατέφυγε προ της δυτικής πύλης όπου και ζήτησε από τη βασιλοπούλα (για την οποία σε κάποιες παραλλαγές έχει σωθεί το όνομα Κυριακή) να του ανοίξει τις πύλες για να προσευχηθεί μέσα στο κάστρο.  Κατ’ άλλους ένας από τους έμπιστους υπηρέτες του βασιλιά εξαγοράστηκε και υπεξαίρεσε βασιλικό μανδήλιο ή το βασιλικό δαχτυλίδι το οποίο και προσκόμισε στη βασιλοπούλα ως πειστήριο για να του ανοίξουν τις πύλες.  Οι Τούρκοι, κρυμμένοι σε παρακείμενο δάσος εκμεταλλεύτηκαν την ανταπόκριση της βασιλοπούλας και εισόρμησαν από τις ανοικτές θύρες. Κάποιοι ευγενείς που σώθηκαν από τη σφαγή έσπευσαν έφιπποι στο κατάλυμα του αυτοκράτορα για να του αναγγείλουν την άλωση. Ο αυτοκράτορας αδυνατούσε να δεχτεί τέτοιο νέο και είπε: «Εάν σηκωθεί από τη χύτρα αυτός ο πετεινός και λαλήσει (ή πετάξει), τότε θα πιστέψω ότι η πόλη κυριεύτηκε.

Έτσι και έγινε. Ο βασιλιάς τότε ανέβηκε  στο άλογό του και με τη συνοδεία του μετέβη στο παρακείμενο δάσος, όπου και το προσκύνημα του Αγίου Βλασίου. Από τότε ο πρώτος τόπος ονομάστηκε “Ταούκ γεμέζ” δηλαδή δεν τρώει όρνιθες. Σε ανάμνηση του γεγονότος τελούνταν κάθε χρόνο στη γιορτή του αγίου στις 11 Φεβρουαρίου μεγάλη γιορτή η οποία συνοδευόταν με προσκύνηση των κατοίκων και γλέντι στο αγίασμα.  Οι νέοι μάλιστα της πόλης επέστρεφαν έφιπποι διοργανώνοντας επικίνδυνους αγώνες δρόμου και ονομάζονταν Αι – Βλασίτες.

Παραλλαγή του θρύλου θέλει τους Τούρκους να μετέρχονται άλλο τέχνασμα: είχαν αφήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας να τρέχουν πρόβατα στην πεδιάδα, στα κέρατα των οποίων είχαν δέσει αναμμένους δαυλούς. Η βασιλοπούλα απελπισμένη από την υποτιθέμενη συντριπτική αριθμητική υπεροχή των πολιορκητών έριξε τα κλειδιά και αυτοκτόνησε πηδώντας από πύργο του κάστρου.

Η παράδοση θέλει να υπάρχει κάτω από τον στρογγυλό πύργο της νοτιοανατολικής γωνίας του κάστρου ο τάφος της άτυχης κόρης και επάνω στο βράχο να διακρίνονται τα αποτυπώματα των χεριών της. Μέχρι πρόσφατα στη θέση όπου έπεσε η βασιλοπούλα υπήρχε οικίσκος, όπου προσέρχονταν χριστιανοί και μουσουλμάνοι και άναβαν κερί “για τη βασιλοπούλα”. Παλιότερα στη θέση υπήρχε τάφος  με μικρό προσκυνητάρι. Στον τάφο αυτό ήταν κρεμασμένα τα ξύλινα τσόκαρα (ή μακριά δερμάτινα υποδήματα, “τζιμέδες”) της βασιλοπούλας  που τα φορούσαν οι γυναίκες που είχαν δύσκολο τοκετό.

Το πιθανότερο είναι ο τάφος να ανήκε σε μπεκτασή, τον Ζιντζή Απντάλ, ή Απτάλ Τζουνέιτ ( τον “Άγιο καβαλάρη”, κατά τον Ν. Βαφείδη). Ο δερβίσης ήρωας έπεσε στην πολιορκία του Διδυμοτείχου και προς τιμήν του κτίστηκε μαυσωλείο που βρισκόταν έξω από την πόλη, στη θέση περίπου του νότιου μουσουλμανικού νεκροταφείου. Ακόμη υπήρχε ομώνυμο Τέμενος, ίχνη του οποίου διατηρούνται ακόμη στα νοτιοανατολικά του τάφου.

Σε άλλη παραλλαγή αναφέρεται ως πύργος της βασιλοπούλας ο Κηζ Κουλεσί, δηλαδή ο πύργος της κόρης στο εσωτερικό κάστρο εκείνο που θα πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι στην ιστορία της Βασιλοπούλας, όπως και σε όλους τους συγγενείς θρύλους του κάστρου της Ωριάς εκείνο που έχει σημασία είναι, όχι φυσικά το από ποιον πύργο έπεσε η βασιλοπούλα, αλλά η σημασία του μύθου, όπως και οι πολύ ενδιαφέροντες συσχετισμοί που εξάγονται από τον έκδηλο συγκρητισμό των θρησκειών. 

“ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ – Συμβολή στην Ιστορία και την τοπογραφία της πόλεως του Διδυμοτείχου”

Του δρ. πολιτικού μηχανικού – αρχαιολόγου Αθανασίου Γουρίδη

« Ο στρογγυλός πύργος  της νοτιοανατολικής  γωνίας του κάστρου ο οποίος είναι γνωστός ως πύργος της Βασιλοπούλας λόγω του σχετικού μύθου. Ο πύργος αυτός γνώρισε εκτεταμένη επισκευή στο πρώτο μισό του 14^ου αιώνα. Φέρει επάνω στο σώμα του πλάκα με χαρακτό μονόγραμμα, όπου αναγνωρίζονται οι χαρακτήρες T – P – X – S.

Το ίδιο μονόγραμμα συναντάται και σε άλλους πύργους της ανατολικής πλευράς του τείχους. Παλαιότερα θεωρούνταν εσφαλμένα ότι πρόκειται για Χριστόγραμμα.  Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι το μονόγραμμα σημαίνει Ταρχανειώτης. 

Δύο είναι οι πιθανότερες ερμηνείες: Η πρώτη συναντά εδώ τον πρωτομάστορα Κωνσταντίνο Ταρχανειώτη, διοικητή του αυτοκρατορικού ναυτικού κατά το 1351 – 1352 και στρατιωτικό διοικητή της πόλης του Διδυμοτείχου. Σύμφωνα με τη δεύτερη ο κτήτορας ταυτίζεται με τον πρωτομάστορα Μιχαήλ Γλαβά Ταρχανειώτη, ο οποίος κατά το 1303 είχε μακρά περιοδεία στη Θράκη. Κατά τη διάρκειά της προχώρησε σε εκτεταμένες επισκευές των τειχών διαφόρων πόλεων, ανάμεσα στις οποίες υποθέτουμε ότι θα συγκαταλεγόταν και το Διδυμότειχο. Ο γράφων θεωρεί πιθανότερη τη δεύτερη άποψη».